პარასკევი, 29-მარ-2024, 5:22:01მოგესალმები Guest | RSS
მთავარი | | რეგისტრაცია | შესვლა
» ვიდეო

» Twitter

» საიტის მენიუ

» დაუმეგობრდი

» უწმინდესი ილია II

» რეკლამა

» კავთისხევი

მთავარი » 2009 » დეკემბერი » 22 » კავთა
12:20:27
კავთა
ვახუშტი ბაგრატიონი ჩვენული ლაკონურობით ამგვარად აგვიწერს კავთას:
"... დიდგორის კალთას, არს ციხე კავთისა, მაღალს კლდესა ზედა შენი".
"კავთა" მდინარე კავთურის ხეობაში გაბტონებული სახელწოდებაა (კავთა, თავკავთა, კავთის-ხევი, კავთურა, კავთის ციხე, კავთის ეკლესია, გვარი კავთიაშვილი).
გაურკვეველი და ამოუშიფრავია "კავთა"-ს მნიშვნელობა, თუმცა ამ სიტყვის შინაარსის ახსნა სცადა სერგი მაკალათიამ, რომელმაც დაწვრილებით აღწერა კავთურის ხეობა.
დიდი ქართველი მეცნიერის ზემოთმოყვანილ მცირე აღმწრილობაში ორი რამ არის საყურადღებო:
1. ვახუშტი არაფერს ამბობს კავთის წმინდ გიორგის სახელობის ეკლესიის შესახებ, რომელიც იმავე "მაღალს კლდესა ზედა" არის ნაშენი და დღემდე მოღწეული. ეს ეკლესია სპეციალისტების მიერ შესწავლილი არ არის, მაგრამ ძველი უნდა იყოს, ალბათ გამორჩა.
2. ვახუშტი არ ახსენებს "თ ა ვ კ ა ვ თ ა ს", რაც დღემდე ჰქვია "მაღალს კლდესა ზედა შენ" კავთას. ეს გასაგებიც არის, "თავკავთა" შემდეგდროინდელი შერქმეული უნდა იყოს. ამ მოსაზრებას მხარს უჭერს ის ფაქტი, რომ კავთურის ხეობაში (სოფ. თვალადში) არის მეორე კავთაც, კავთის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესია, რომელიც ახლი ძეგლია.
ამ ეკლესიის შესახებ სერგი მაკალათია თავის "კავთურას ხეობაში" ამბობს: "ეკლესია ნაგები რიყის ქვით, ზოგან აგურიც ურევია, ნაგებობის მიხედვით მიეკუთვნება მე-16-17 საუკ., გადმოცემით, თავკავთაში ლეკებს მლოცველები დაუხოცავთ, ხალხი ლეკების შიშით თავკავთაში ვერ მიდიოდა. ამის გამო მის მოადგილედ ეს ეკლესია აქ აუშენებიათ".

მას შემდეგ, რაც აშენდა "ქვემო კავთა" ე.ი. კავთის წმ. გიორგის მეორე ეკლესია, ძველს, "მაღალს კლდესა ზედა შენ" კავთას თავის "მოადგილისაგან" გასარჩევად "თავკავთა" - ზემო კავთა უნდა დარქმეოდა... ისე, რომ სახელწოდება "კავთა" უძველესად მიგვაჩნია და ამ წერილში, სადაც კავთას ვახსენებთ, ვგულისხმობთ ძველ კავთას, რომელსაც ვახუშტი ბაგრატიონი აგვიწერს თავის ნაშრომში.


* * *

სახელწოდება "კავთას" წარმოშობის საკითხს მოკლედ ეხება სერგი მაკალათია თავის "კავთურას ხეობაში".
აქვე გვინდა შემთხვევით ვისარგებლოთ და აღვნიშნოთ, რომ ეს წიგნი ფრიად სასარგებლოა და საჭირო ცნობებს შეიცავს კავთურის ხეობის ყოველმხრივ შესწავლისათვის, დაწერილია სიყვარულით, სასურველია ამ ხასიათის გამოკველვა დაიწეროს საქართველოს ყველა მნიშვნელოვან ხეობაზე, რაც დიდ სარგებლობას მოუტანს ჩვენს ახალგაზრდობას და არა მხოლოდ ახალგაზრდობას.
ს. მაკალათია თავის წიგნის დასაწყისში განიხილავს ხალხში გავრცელებულ ლეგენდას კავიანი ჯოხის შესახებ: ერთ მეცხვარეს უძველეს დროში კავიანი ჯოხით კავთურის სათავის ნანგრევებიდან ხატი გამოუტანია. ეს ხატი იქე დაუსვენებიათ და კავთის წმინდა გიორგის პატარა ეკლესია აუგიათ. "ამ ისტორიული კავის გამო ადგილსა და მდინარესაც კავთა დარქმევია". მეცხვარის გვარიც (ლომიძე) კავთიაშვილად შეუცვლიათ.
ს. მაკალათია უარყოფს სახელწოდება "კავთას" წარმოშობის ამ ხალხურ ვერსიას და ამბობს: "უფრო შესაძლებელია ვიფიქროთ, რომ ეს სახელწოდება "კავთა" დაკავშირებული იყოს "კვართასთან" (ქრისტეს პერანგი), "კვართობასთან". კვართი ქრისტესი, როგორც ამას გადმოგვცემს საკლესიო ლეგენდა, დაფლულია მცხეთაში. ამას ისიც გვაფიქრებინებს, რომ სოფელ ხოვლეში არის "კვართის" კოშკი და "კვართის" ეკლესია, სადაც იციან ხატობა "კვართობა". კავთისხევიც ემორჩილებოდა მცხეთის სვეტიცხოველს და ამის გამო, შესაძლებელია, ამ ორ სახელწოდებას შორის არსებობდეს გენეტიკური კავშირიც".
ეს ვარაუდი შემცდარი უნდა იყოს.
1. ამ მოსაზრების წამოყენებისას ს. მაკალათიას ანგარიში არ გაუწევია იმ გარემოეისათვის, რომ ეს "მაღალი კლდესა შენი" კავთის ეკლესია დღემდე წმ. გიორგის სახელს ატარებს, და როგორც თვითონვე აღნიშნავს: "თავკავთაში დიდი ხატობა იცოდნენ 23 აპრილსა და 10 ნოემბერს (ძვ. სტ.) გიორგობას, სალოცავად მოდიოდნენ ქართლ-კახეთის სხვადასხვა მხრიდან... ", ამიტომ (და არა მხოლოდ ამიტომ!) ძნელი წარმოსადგენი და განსაზიარებელი ხდება ამ ვარაუდის სინამდვილე.
იბადება კითხვა, როდის დაერქვა ან ერთი ან მეორე სახელი ამ ეკლესიას. თუ წმ. გიორგის სახელი უფრო ადრე ერქვა, რაც უფრო მოსალოდნელია ამ წმინდანის წარმართული სამყაროდან მომდინარეობისა გამო, შეიძლებოდა თუ არა ამ სახელის შემდგომი უგულებელყოფა ეკლესიის მიერ და შეცვლა ახალი სახელით "კვართით"? ან თუ შეცვალეს და "კვართის" სახელი მიანიჭეს, რატომ შერჩა აქამდე წმ. გიორგის სახელი?
თუ "კვართის" სახელი ამ ეკლესიას ადრე ერქვა, რად მიანიჭეს წმ. გიორგის სახელი და რად უარყვეს ქრისტეს პერანგის "კვართის" სახელობა? ისიც საკითხავია: შესაძლებელი იყო თუ არა ქრისტიანული კანონმდებლობით ამგვარი გარდაქმევა და წმინდანების "განაწყენება"?
თუ დავიჯერებთ, რომ თვით ეკლესიამაც და მისმა მრევლმაც ჟამთა ავბედობის გამოისობით დაივიწყა პირვანდელი სახელწოდედბა "კვართი" და რაღაც გაუგებარი "კავთა" გაბატონდა მთელს ხეობაში, რაღას აკეთებდა მცხეთის საეპისკოპოსო, რომელსაც "მაღალს კლდესა ზედა შენი" ეკლესია ექვემდებარებოდა?
რით უნდა ავხსნათ ისიც რომ იქვე მეზობლად, თეძმის ხეობაში ასე წმინდად დღმდე შეინახა ეკლესიამაც და კოშკმაც "კვართის" სახელი?
2. "კვართის" და "კავთის" დაკავშირება ერთი სხვა გარემოებითაც იწვევს ეჭვს: საქართველოში მრავალი პატარა ხეობაა. ამ ხეობებს თავისი სახელი ჰქვია. ეს სახელები უძველესი დროიდან მომდინარეობენ და არ ექვემდებარებიან ამ ხეობაში გაბატონებული ქრისტიანული ეკლესიის სახელწოდებებს. პირიქით: ალბათ ერთნაირი სახელწოდებების დასაკონკრეტებლად პირველ რიგში ახსენებენ ხეობის ან გეოგრაფიული პუნქტის სახელს, შემდეგ კი ეკლესიის ან წმინდანის, ხატის სახელს. იტყვიან: თელეთის წმ. გიორგი, მეტეხის ღვთისმშობელი, ხახულის ღვთისმშობელი.. ასევე: "კავთის წმინდა გიორგი" და სხვ.
ერთ ხალხურ ლექსში, რომელსაც "თუშეთის წმინდანები" ჰქვია, ასეთი ადგილი გვხვდება:

"... მემრინას ხახმატ გიორგი,
გაჭირდეს მშველებელია,
მემრინას მაგეხ გიორგი,
მთაზედა ყარაულია".

"ხ ა ხ მ ა ტ გ ი ო რ გ ი" ნიშნავს ხახმატის წმინდა გიორგის სალოცავს, "მ ა გ ე ხ გ ი ო რ გ ი " - მაგეხის წმინდა გიორგის სალოცავს.
ქრისტიანული ეკლესიისა თუ ხატის სახელწოდებანი ფუძნდებოდა, ზედ ეშენებოდა ძველ, წარმართულ ყოფაში შექმნილ გეოგრაფიულ სახელებს დ არა პირიქით, როგორც ს. მაკალათიას მოსაზრებიდან გამოდის. მის აზრს, რომ ვერწმუნოთ, დღევანდელი კავთურის ხეობის ტოპონიმიკა ჩამოყალიბებულა ერთი ეკლესიის სახელის "კვართის" გავლენის არაჩვეულებრივი გავრცელებით. "კვართის" გახალხურების შედეგად შექმნილა სახელწოდებანი: კავთა, თავკავთა, კავთის-ხევი, კავთურა და გვარიც: კავთიაშვილი. რაღა მაინც და მაინც ამ ერთ ხეობაში უნდა მომხდარიყო ამგვარი უჩვეულო მეტამორფოზა, პირწმინდად გადავიწყება ძველი, ქრისტიანობის წინადროიდნელი სახელებისა?
3. არც ამ ორი სიტყვის (კავთა, კვართი) გენეტიკური დაკავშირება იძლევა სასურლევ შედეგს. მათი განმასხვავებელი თანხმოვანი რ-აე იმედნად ძლიერია, რომ გახალრურების გამო მისი ამოვარდნა (კვა-რ-თ) ძირიდან ძნელი დასაჯერებელია.

* * *

"კავთა" უძველესი სახელი უნდა იყოს და მისი ამ სახით ჩამოყალიბება სულ სხვაგვრად, და შესაძლოა, ქრისტიანულზე ადრეულ დროსიც მომხდარიყო...
.... ვაყენებ ცალკეულ მოსაზრებებს, ვარაუდებს, ზოგჯერ საგულისხმო ფაქტებსაც, რომლებიც "კავთა"-ს ირგვლივ ტრიალებენ. ერთი და ორი დღის ნაფიქრი არ არის, მაგრამ რაღაც-რაღაცეები მიშლის. მარტო "რაღაც-რაღაცები" კი არა, იქნებ მნიშვნელოვანიც. ვგრძნობ, მარტო მე გამიჭირდება. ვიღაც თუ რაღაც მჭირდება ხერხემლის მიგნებისთვის. ნეკლები, მკლავები, საცე მოჩანს. ფეხზე რომ დავაყენო, ასხმა უნდა და, რაც მთავარია, სულის ჩაბერვა. ეს სული კი მშრალი ფაქტებისა და გაურკვეველი სხელების კორიანტელში ისე ძლიერი არ ჩანს, რომ ჩემს წინ აღმართული "მაღალს მთასა ზედა შენი" "კავთა" გააცოცხლოს. მაინც ვცდი. ყველაფერი ცდაა. სხვამ სცადა, ჩემი აზრით, ერ შესწვდა. ამან აღმიძრა სურვილი ახალი ცდისა. სხვას რომ არ ეცადა, იქნებ მეც არ გამოვკიდებოდი ლინგისტურ ასოციაციებს და პოეტურ ლინგვისტიკას. ასე ვეძახი ჩემს ახირებულ სურვილს, ჩემს ცდებს. რაც უნდა დაერქვას, მაინც სიმართლის ძიებაა, სინამდვილის დადგენის ცდა. ამიტომ მიყვარს ეს "ძიება". პატარა, სხვისთვის უმნიშვნელო სიმართლესთან თუ მიმიყვანს, მიხარია. დიდი სიმართლის პოვნა ძნელია.
მეცნიერებას არ უყვარს ლირიკული გადახვევები...
თუმცა მე წამიკითხავს ერთი-ორი მეცნიერული მივლინების ანგარიში, სადაც მშვენიერი გადახვევებია და გული ჩემი გახალვათEბულა, თითქოს თაკარა მზეში დასიცხულისთვის ცივი წყაროს წყლით სავსე ჭურჭელი მოუწოდებიათ. შემისვენია და გზა გამიგრძელებია სიცხეშიც და წიგნშიც.
დავიწყებ, იქნებ მასალად, საყრდენად მაინც გამოადგეს ვინმეს.



* * *

როცა ამ საკითხს ვიხილავთ, ერთმანეთისაგან უნდა გავარჩიოთ კავთის წმ. გიორგის ეკლესია და "ციხე კავთისა", როგორც მას ვახუშტი ბაგრატიონი სახელდებს. კლდესაც კავთა ჰქვია. ამ კლდეზე არის ციხე-გალავანი და ეკლესია. ეს ეკლესია სილამაზისთვის არ აუგიათ. არც ციხე-გალავანი. ეკლესია ემსახურბოდა ახლომახლო მცხოვრებთ, ციხე-გლავანი იცავდა ხალხსაც და ეკლესიასაც.
ეკლესია მთავარი არ იყო. მთავარი იყო დაცვა შიშიანობის დროს აქ შეხვეწილი ხალხისა. კავთა დიდი თავდაცვითი ნაგებობა იყო, "დედა-ციხე" იყო ირგვლივ მყოფ ციხთა და მოსხლეთა. მისი სახელწოდების ასავალ-დასავალი უარყოფილი ხალხური გადმოცემიდან მინდა ამოვზიდო, მაგრამ სხვანაირად... მჯერა, "კ ა ვ თ ა"-ს ძირი "კ ა ვ"-ია, მაგრამ არა ის კავი, რომლითაც ჩემი თვალადელი მეზობლების, კავთიაშვილების წინაპარმა მეცხვარემ ლეგენდარული ხატი აღმოაჩინა. მე ლეგენდის თესლი მომწონს, კი არ მომწონს, მჯერა. მინდა ამ მარცვალზე ავაღორძინო დავიწყებული სინამდვილე.


* * *


კავთა "კ ა ვ"- ი ჩემს წარმოდგენაში ხევსურულ "ქ ა ვ"-ს უკავშირდება. ხევსურული ქავი თავდავითი ნაგებობაა, გალავანია, შემოკავებული ადგილია მტრისაგან თავის დასაცავად. შეიძლება "კავი" ქავიდან მოდიოდეს, ან პირიქით. "ქ"-ანისა და "კ"-ანის მონაცვლეობა ქართლში ბუნებრივი უნდა იყოს. "თ ა", რომელიც "კავთას" ბოლოში აქვს მობმული, ან მეცნიერულად რომ ვთქვათ - სუფიქსური ფორმატია, არ მავიწყდება. ამ "თა"-ზე ქვემოთ ვილაპარაკებ. ახლა კი პრიდაპირ მივადგეთ, "მაღალსა კლდესა ზედა შენ" კავთას.
აი როგორ აგვიწერს ს. მაკალათია თვის წიგნში კავთას:
"... მაღალ ქედზე აგებულია თავკავთას წმ. გიორგის ეკლესია და დიდი ცხიე-გალავანი.. ტაძრის ჩრდილო-დასავლეთით არის ძველი ციხე-გალავანი... იგი აგებულია კლდოვან ნიადაგზე ქვითკირით, მისი კედლის სიმაღლე რვა მეტრია... კავთის ციხე-გალავანი ნაგებია კლდის დიდი ლოდებით და ციკლოპური ნაგებობის შთაბეჭდილებას სტოვებს. მისი კედლების სისქე 1, 50 მეტრს უდრის... ციხე-გალავანს უჭირავს ერთი ჰექტარი ფართობი.. კავთის ეკლესია თავისი გალავნით შეერთებულია ამ დიდ ციხე-გალავანთან. მათ შუა დატანებულია გასასვლელი კარი. თუ მტერი ეკლესიის გალავანში შეიჭრებოდა, მაშინ ხალხი ციხე-გალავანში იხიზნებოდა და აქედან ებრძოდა მტერს".
კავთის ციხე-გალავანი დიდი თავდაცვითი სიმაგრე ყოფილა. იგი უკეტავდა გზას კავთურის ხეობაში შემოსულ მტერს, იცავდა და იფარებდა ახლომახლო სოფლებს და მტერს ქართლის შუაგულში შეჭრის საშუალებას არ აძლევდა.
ამგვარ ციხე-გალავანს ხევსურულად ქ ა ვ ი, ქ ა ვ ი ს - კ ა რ ი, ქავ-ციხე ჰქვია. აი როგორ აგვიწერს ალ. ჭინჭარაული თავის წიგნში ("ხევსურულის თავისებურებანი", გვ. 299). ქავს:
"ქ ა ვ ი მცირე მონაკვეთზე გაკეთებული მაღალი კედელია. თავდაცვის მიზნით აშენებდნენ. ქავი გალავანს ჰგავს. ოღონდ გალავანი მთელ სოფელს აქვს შემოვლებული, ხოლო ქავით შემოზღუდულია რამდენიმე ციხე ან ქვითკირი. ქავს აშენებდნენ ვიწრო გზაშიაც, ისეთ ადგილზე, სადაც შემოვლა შეუძლებელია. ქავს აქვს კარი, რომელსაც შიშიანობის დროს ყარაული იცავდა... "ქ ა ვ ი ს კარ ნასხდომ ახალთა მუხლებს ქარ შაუჯდებისა".
ვაჟა-ფშაველას პოეზიაში, აგრეთვე ხევსურულ ხალხურ ლექსებში ხშირად გვხვდება "ქავი", "ქავის-კარი", "ქავციხე".

"მიაკარ ქ ა ვ ი ს კ ა რ ა დ ა". (ვაჟა)
"იქ რო ქ ა ვ ი ს-კ ა რ ს ვეტყვითა".
"ჭალაზე ქ ა ვ ი გამართეს,
ქორიც ვერ გადახტებისა,
შიგა სხვა მეთოფეები,
ბერდენკეები ტყვრებისა".

"თოფნ უყვარდიან ხირიმნი,
ქ ა ვ ი და ქ ა ვ ი ს-კ ა რ ი ა".

"მე კი რაისა მეშინის,
პატრონს უთურგათ ქ ა ვ თ ა ს ა,
საკვმისას ვერ შამამივლენ,
თაო მაული კართასა".

რა ძლიერ ჰგავს, არა მხოლოდ შინაარსით, აღნაგობითაც "კავთას" ხევსურული "ქ ა ვ ი" და განსაკუთრებით ბოლო ლექსის "ქ ა ვ თ ა!" ქავის გალავნითა და ლოდებით შემოზღუდვაც ხომ შემო-კ ა ვ-ებას ნიშნვს .
ერთგვარი პროცესის შედეგად ხომ არ არის წარმოქმნილი ეს ორი, ერთი შინაარსისა და მსგავსი ძირის სიტყვა?
შესაძლოა, ოდესღაც "ქ ა ვ თ ა" იყო იმ სიმაგრის სახელი, რომელიც შორეულ წარსულში საქართველოს გულისკენ მომავალ მტერს გზას უღობავდა და რომელსაც დღეს "კავთას" ვეძახით?

* * *

რა მნიშვნელობისა უნდა იყოს "კავთა"-ს ბოლო ნაწილაკი "თ ა", რა ფუნქციას უნდა ასრულებდეს "კ ა ვ"-თან დაკავშირებისას?
"თა" დართული ტოპონომიკური სახელწოდებანი საქართველოს სხვადასხვა კუთხეებში მრავლად არის შემორჩენილი. მივმართოთ ისევ ვახუშტის:
იკორთა, მთა და ეკლესია ("იკორტისა და კრიბალის მთის ძირს... ")
გომართა, ეკლესია ("ხტანს ზეით... მთასა შინა").
გუფთა, ("ამას ზეით.. გუფთას არს ნაციხვარი".)
ვარენთა, ("ციხე მაგარი... კლდესა ზედა შენი").
ჭიდროთა, ("ამას ზეით... ციხე მცირე".).
ქურთა, ("ამ მთის სამხრით... ამავე მთას.").
ხორანთა, ციხეა, აგრეთვე: "ჰერეთი ან ხორანთა" (კახეთის სოფლები).
ყორანთა, "არს ეკლესია, სასვენი ატოცის წმინდის გიორგის ჯვარისა".
აკურთა, "ხოლო აკურთას ტანძიას შენებულებანი მრავალნი".
გულოვანთა, დაბა, ახალდაბა.
პირევლად ზოგიერთი ამ სახელის "თ ა" დაბოლოება სახეცვლილი "მ თ ა " მეგონა. ამ მოსაზრებით ზოგი მათგანი ამგვარად მეჩვენეოდა: იკორ-მთა, ყორან მთა, კავ-მთა და სხვ. ჩემს ვარაუდს აძლიერებდა ის ფაქტი, რომ ქართული ენის ზოგ დიალექტში თ-ანის წინ მ-ანის დაკარგვის ნიადაგზე "მთას" მაგივრად ითქმის "თა" ... ბ. წერეთლის "ზემო იმერულ ლექსიკონში" ვკითხულობთ: თა, (მ-თა), თა-ში (მთაში)". შდრ. მთლად, (მ) თლა(დ), თლა.
შესაძლოა, ზემოჩამოთვლილ სახელწოდებათაგან ზოგი მართლაც ამგვარად იყო წარმოქმნილი, მაგრამ სხვა უფრო რეალურმა ვარაუდმა ამ მოსაზრებებზე ხელი ამაღებინა. ზოგი მათგანის დაბოლოვებაში თანდათან დავინახე სინამდვილესთან მიახლოვებული შინაარსი:
ყორანთა: ყორან-თა ადგილი, ყორნ-ებ-ის ადგილი, ადგილი ყორანთა (შდრ. სყორნია).
გურიანთა: გურიან-თ ადგილი, ადგილი გურია-ნ-თა (გურულთა?)
გულოვანთა: გულოვან-თ ადგილი, გულოვან-ებ-ის ადგილი, სამოსახლო, ადგილი გულოვანთა.
გომართა: გომარ-თ, გომარ-(ელ)-ებ-ის ადგილი, ადგილი გომარელებისა.
აკურთა: აკურ-თ ადგილი.
"კავთაც" ამ სახელწოდებათა ანალოგიურად უნდა იყოს წარმოქნილი.
კავთა: კავ-თ ადგილი, კავ-ებ-ის (ქავ-ებ-ის) ადგილი, ადგილი კავ-თა (ქავ-თა).
ამ ვარაუდს და გამოყენებულ მასალასაც ალბათ მეტი დაზუსტება ესაჭიროება, ის კი საგულისხმოა, რომ "კავთა"-ს ძირსაც და საყოყმანო "თა"-საც საგულისხმო ანალოგიები ეძებნება ქართულ გეოგრაფიულ სახელებში.
ნანახია: 3831 | დაამატა: ქსოვრელა | რეიტინგი: 5.0/1
სულ კომენტარები: 2
1 კავთო  
0
უღრმესი მადლობა გაწეული შრომისთვის,მაგრამ ერთი შეკითხვა გამიჩნდა: მაშ ვინ ვყოფილვართ მაგ ფილოსოფიით კავთიაშვილები?
გამოდის ჩემი წინაპრები მეციხოვნეები იყვნენ?
მაკალათიას მოსაზრებებს ისევ ჩემი მეზობელი ქსოვრელის ნააზრი ჯობია,მაგრამ მთლად მაგასაც ვერ დავეთანხმები,რატომ?
ჩემი მწყემსი წინაპრის დანაბარების უფრო მჯერა,რომელიც თაობიდან თაობას გადმოგვეცა,ვიდრე,დღევანდელი სიტყვათა თამაშის.
გულწრფელად გთხოვთ მომიტევოთ,მითუმეტეს რომ ეს ნააზრი ჩემი გვარის უფრო პატივისმცემელია,ვიდრე მწყემსი წინაპრის დანაბარები.

2 ქსოვრელა  
0
მაგას რა ჯობია თუ გადმოცემით იცი შენი წინაპრების შესახებ .... ისე ჩვენ ფორუმზე არის ასეთი თემა : ქართული გვარები და მათი წარმომავლობა... თუ მოგვიყვები შენი გვარის ისტორიას ძალიან კარგს იზავ

კომენტარის დამატება შეუძლიათ მხოლოდ დარეგისტრირებულ მომხმარებლებს
[ რეგისტრაცია | შესვლა ]
» შესვლა
ლოგინი:
პაროლი:

» მე ♥ კავთისხევი

» Facebook

» რეკლამა

» რეკლამა

» სტატისტიკა


ქსოვრელა © 2006-2024